روش های وصول وجه چک در حقوق ایران
مقدمه
یکی از اسناد تجاری که بسیار در مبادلات مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد چک است. این سند تجاری با اینکه از اسناد عادی به شمار می‌رود اما قانونگذار بنا به دلایلی و با وجود شرایطی آن را در اعداد اسناد لازم الاجراء قرار داده است؛ لذا ضروری است تا روشهای وصول چک در ایران و جزئیات آن مورد بررسی قرار گیرد.
روشهای مطالبه چک در ایران
زمانی که دارنده چک برای وصول وجه چک به بانک مراجعه می‌کند در صورت عدم تامین وجه چک و کسر موجودی چک میتواند اقدام به برگشت و اخذ گواهی عدم پرداخت ان نماید؛ در این صورت دارنده چک و گواهی عدم پرداخت از دو روش میتواند برای وصول چک اقدام نماید:
۱) روشهای وصول وجه چک از طریق اقامه دعوی و مراجعه به مراجع قضایی:
این روش خود به دو دسته تقسیم می‌شود
الف) اقامه دعوی کیفری: دارنده چک میتواند ظرف مهلت ۶ ماه از تاریخ سررسید چک از طریق دادسرا علیه مدیون طرح شکوائیه نماید. در قانون مجازات برای صدور چک بلامحل جرم انگاری شده است. برطبق ماده ۱۰ قانون صدور چک چنانچه صادر کننده با علم به بسته بودن حساب، چک صادر کند عمل در حکم صدور چک بلامحل میباشد و به حداکثر مجازات مندرج در ماده ۷ محکوم می‌شود و مجازات این جرم غیر قابل تعلیق است. در این روش به جهت از مدیون به جهت صدور چک بلامحل می‌توان شکایت کیفری نمود.
نقد و بررسی و معایب این روش: در صورتی که چک سفید امضاء، مشروط یا بابت ضمانت باشد یا اثبات گردد چک بدون تاریخ صادر شده و یا تاریخ واقعی صدور چک مقدم بر تاریخ مندرج در متن چک باشد از این روش نمی‌توان اقدام نمود.
ب) مراجعه به دادگاه حقوقی و مطالبه وجه چک: در این روش دارنده چک با تنظیم دادخواست، وجه چک برگشتی را از طریق دادگاه حقوقی مطالبه می‌کند. همچنین میتواند ضمن مطالبه وجه هزینه دادرسی، تمامی خسارات را نیز مطالبه کند. در این روش محدودیت زمانی وجود ندارد ولی به جهت طولانی بود فرایند دادرسی و همچنین الزام به پرداخت هزینه دادرسی در ابتدا طرح دادخواست مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
۲) روشهای وصول وجه چک از طریق مراجعه به دوایر اجرای ثبت:
با توجه به اینکه چک از اسناد عادی لازم الاجرا میباشد در این صورت دارنده چک و گواهی عدم پرداخت بدون اینکه نیاز به حکم دادگاه یا اقامه دعوی و طی تشریفات سنگین دادرسی و پرداخت هزینه های دادرسی داشته باشد میتواند از طریق اداره اجراء اسناد رسمی وصول وجه چک را مطالبه نماید. در این روش ابتدا دارنده چک به دفاتر اسناد رسمی مراجعه نموده و دفتر اسناد رسمی بعد از احراز شرایط اقدام به پذیرش تقاضای صدور اجرائیه چک می‌نماید و سپس در دایره اجرای ثبت این اجرائیه پیگیری می‌گردد.
مدارک لازم جهت پذیرش تقاضای صدور اجرائیه چک در دفاتر اسناد رسمی
- دار بودن اصل چک و گواهی عدم پرداخت بانک مربوطه
- مراجعه کننده می بایست درسامانه ثنا ثبت‌نام کرده باشد.
- در گواهی عدم پرداخت باید نمونه امضا روی چک با نمونه امضا دربانک فاقد مغایرت اعلام شده باشد.
- تکمیل فرم اجراییه چک
- تکمیل فرم توقیف اموال توسط متقاضی
- به روی چک و ظهر ان چک و گواهی عدم پرداخت ممهور به مهر پذیرش اجرا شده سپس کپی برابر با اصل آن اسکن به همراه کارت ملی متقاضی در قسمت پیوست‌ها بارگذاری شود.
***تمامی مدارک باید برابر با اصل و به همراه نسخه اجراییه و با اصل مدارک شامل چک و گواهی عدم پرداخت به اداره اجرا توسط متقاضی باید تحویل گردد.***
مزایای وصول وجه چک از طریق اجرای اسناد رسمی
- به واسطه لازم الاجراء بودن چک نیازی به اثبات اصل طلب نیست و به همین سبب، وصول طلب سرعت بالایی دارد.
- نیازی به پرداخت هزینه دادرسی نیست و هزینه بعد از وصول چک دریافت می‌شود.
- محدودیت زمانی برای تقاضای صدور اجرائیه وجود ندارد.
- اقدام از این روش مانع از مراجعه به مراجع قضایی نمی‌باشد.
- ضمن درخواست وجه چک می‌توان در همان ابتدای امر تقاضای ممنوع الخروجی، مسدودی حساب و توقیف اموال بدهکار را نمود.
- طلبکار جهت طی مراحل اجرا به هر یک از دفاتر اسناد رسمی محل اقامت خود میتواند مراجعه کند و همانند رسیدگی قضایی الزامی به مراجعه به شهر محل اقامت بدهکار نیست واداره اجرای محل سکونت دارنده صلاحیت محلی جهت صدور اجرائیه را دارد. با توجه به شرایط کرونایی و منع رفت و آمد این یک مزیت برای ذی نفع تلقی می‌شود.
معایب این روش
- خسارت را نمی‌توان از این طریق مطالبه کرد و فقط وجه مندرج در چک قابل مطالبه است.
- فقط علیه صادر کننده می‌توان اجرائیه صادر کرد.و نسبت به ظهر نویس صرفا مراجع قضایی صلاحیت رسیدگی دارند .
- در هر صورت اقدام از طریق دوایر اجرای ثبت مزایای بیشتری نسبت به سایر روش‌ها دارد و اخذ طلب دارنده را تسهیل می‌نماید.
سوالات رایج در زمینه اقدام وصول وجه چک از طریق صدور اجراییه اسناد رسمی
۱) آیا می‌شود همزمان که در دادگاه ثبت دادخواست شده تقاضای صدور اجرائیه نمود؟
بله از هر دو مرجع همزمان می‌توان رسیدگی نمود.
۲) پروسه صدور اجرائیه به چه صورت میباشد و چقدر زمان میبرد؟
در ابتدا دارنده با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی همراه با چک و گواهی عدم پرداخت تقاضای اجرائیه می‌نماید پس از ثبت و ارسال، حداقل تا ۱ هفته پیام مبنی بر کلاسه شدن پرونده به دارنده ارسال می‌گردد بعد از ابلاغ به مدیون و استعلام اموال جهت انتخاب و توقیف اموال دارنده به اداره مراجعه می‌کند.
۳) چه مدارکی جهت صدور اجراییه و اقدام ثبتی مورد نیاز میباشد؟
چک و گواهی عدم پرداخت نکته حائز اهمیت آنکه گواهی عدم پرداخت باید حاوی کد رهگیری و گواهی مطابقت امضا، مشخصات هویتی و نشانی دارنده و صادر کننده چک باشد.
۴) آیا از طریق اداره اجراء می‌توان علیه ضامن هم اقدام نمود؟
خیر، فقط علیه صادر کننده.
۵) چک‌هایی که با ظهر نویسی منتقل می‌شود آیا از طریق اجرای ثبت قابل اقدام است؟
بله با درج عبارت ((دارنده (شخص ………….) با شماره ملی ……کلیه حق و حقوق خود را به شخص …….. به شناسه ملی…… منتقل کرده و هیج گونه ادعایی ندارم و شخص انتقال دهنده دو امضا نماید.
۶) تعیین صلاحیت محلی با توجه به چه معیاری میباشد؟
معیار نشانی دارنده چک، نشانی مندرج در گواهی عدم پرداخت میباشد به این صورت که اگر صادر کننده مقیم یک شهر و دارنده در شهر دیگر اقامت داشته باشد محل اقامت دارنده جهت تعیین اداره اجرای و دفاتر اسناد رسمی ذیصلاح مناط اعتبار است.
۷) پس ازپذیرش تقاضای صدور اجرائیه ابلاغ به بدهکار چگونه انجام می‌شود؟
اگر صادر کننده در صامانه ثنا ثبت‌نام کرده باشد ابلاغ از طریق سامانه ثنا در غیر این صورت ابلاغ فیزیکی. لازم به ذکر است دارنده چک الزاما باید در سامانه ابلاغ الکترونیک اوراق قضایی ((ثنا)) ثبت‌نام کرده باشد.
۸) آیا به مدیون پس از ابلاغ مهلتی جهت تادیه دین داده می‌شود؟
بله، به مدیون مهلتی ده روزه جهت پرداخت مبلغ چک داده می‌شود.
۹) اگر مدیون مالی جهت توقیف نداشته باشد چه اقدامی می‌توان کرد؟
دارنده چک میتواند از طریق مراجع قضایی اقدام کند و به استناد قانون محکومیت‌های مالی پس از طی مراحل دادرسی تقاضای توقیف و بازداشت صادر کننده چک را نماید.
۱۰) اگر بدهکار نتواند مالی اعم از منقول و غیر منقول از مدیون جهت شناسایی و معرفی نماید مراحل استعلام و توقیف به چه صورت خواهد بود؟
صرف درخواست دارنده جهت استعلام اموال، اداره اجرای اسناد رسمی اقدام به استعلام اموال بدهکار می‌نماید و طلبکار میتواند جهت انتخاب و توقیف به اداره مراجعه نمایند.
سامانه نوبت دهی اجرائیه چک
جهت پیگیری الزاما نیاز هست از اداره اجرای اسناد رسمی نوبت اینترنتی اخذ و به اداره اجرا مراجعه نمود
۱۱) اگر یک بار اجرائیه صادر شد و مالی از مدیون جهت وصول طلب توقیف نشد آیا می‌توان بعد از مدتی دوباره اجرائیه صادر نمود؟
خیر برای هر چک فقط یک بار می‌توان اجرائیه صادر نمود.
۱۲) اگر چک صادره از شرکت باشد اجرائیه علیه چه کسی صادر می‌شود؟
می‌توان متضامنا علیه شرکت و امضا کنندگان چک تقاضای صدور اجراییه نمود.
۱۳) اگر صادر کننده چک فوت کرده باشد اجرائیه علیه چه کسی صادر می‌شود؟
دارنده چک میتواند گواهی حصر وراثت صادر کننده را ارایه و علیه ورثه تقاضای صدور اجرائیه نماید.
۱۴) آیا چک‌هایی که بابت ضمانت انجام کار داده می‌شود قابل وصول از طریق اداره اجرا میباشد؟
خیر
۱۵) آیا سفته قابل پیگیری از طریق اداره اجرا میباشد؟
خیر
۱۶) اگر دارنده چک شرکت باشد چه کسی تقاضای صدور اجرائیه می‌کند؟
صاحبان امضا شرکت یا نماینده یا وکیل شرکت متقاضی صدور اجرائیه می‌شود.
۱۷) آیا اصل چک و گواهی عدم پرداخت بعد از پذیرش تقاضای صدور اجرای چک توسط دفتر اسناد رسمی به دارنده چک عودت داده می‌شود یا طبق روال سابق اداره اجرا چک و گواهی عودت نمی‌شود؟
بلافاصله بعد از پذیرش تقاضای صدور اجراییه چک و گواهی عودت داده می‌شود
۱۸) حقوق اجرایی (نیم عشر) چه زمانی پرداخت می‌گردد؟
پس از انکه اموال مدیون توقیف شد و به مزایده گذاشته شد بعد از وصول طلب بستانکار، مدیون باید مبلغ نیم عشر مزایده (پنج درصد میزان طلب) را پرداخت کند. مجله cnc
۱۹) چه زمانی مدیون از پرداخت نیم عشر معاف می‌شود؟
در صورتی که در مهلت ۱۰ روزه ابلاغ با بستانکار سازش یا توافق کند یا بدهی خود را پرداخت کند از پرداخت هزینه‌های اجرا معاف خواهد بود.
۲۰) اگر قسمتی از وجه چک پرداخت شده باشد نسبت به باقی مبلغ می‌توان نقاضای صدور اجرائیه نمود؟
بله می‌توان کمتر از مبلغ چک را از طریق اداره اجرا مطالبه نمود.
جهت اخذ مشاوره در خصوص اجرای چک با اقای فرج‌زاده با شماره ۰۹۱۲۳۹۶۵۰۸۰ تماس حاصل بفرمایید
روش های وصول وجه چک در حقوق ایران _ روشهای مطالبه چک در ایران _ روش های وصول وجه چک از طریق اقامه دعوی و مراجعه به مراجع قضایی _ روش های وصول وجه چکاز طریق مراجعه به دوایر اجرای ثبت _ مدارک لازم جهت پذیرش تقاضای صدور اجرائیه چک در دفاتر اسناد رسمی _ تقاضای صدور اجرائیه چک در دفاتر اسناد رسمی _ مزایای وصول وجه چک از طریق اجرای اسناد رسمی _ سوالات رایج در زمینه اقدام وصول وجه چک از طریق صدور اجراییه اسناد رسمی _ سامانه نوبت دهی اجرائیه چک _ مشاوره در خصوص اجرای چک با اقای فرج‌زاده با شماره ۰۹۱۲۳۹۶۵۰۸۰ _ سوالات رایج در زمینه اقدام وصول وجه چک از طریق صدور اجراییه اسناد رسمی _ روش های وصول وجه چکاز طریق مراجعه به دوایر اجرای ثبت _ وصول چک
روش های وصول وجه چک در حقوق ایران _ روشهای مطالبه چک در ایران _ روش های وصول وجه چک از طریق اقامه دعوی و مراجعه به مراجع قضایی _ روش های وصول وجه چکاز طریق مراجعه به دوایر اجرای ثبت _ مدارک لازم جهت پذیرش تقاضای صدور اجرائیه چک در دفاتر اسناد رسمی _ تقاضای صدور اجرائیه چک در دفاتر اسناد رسمی _ مزایای وصول وجه چک از طریق اجرای اسناد رسمی _ سوالات رایج در زمینه اقدام وصول وجه چک از طریق صدور اجراییه اسناد رسمی _ سامانه نوبت دهی اجرائیه چک _ مشاوره در خصوص اجرای چک با اقای فرج‌زاده با شماره ۰۹۱۲۳۹۶۵۰۸۰
