پذیرش سرپرستی فرزندان بی‌سرپرست و بدسرپرست از جمله اموری خیرخواهانه‌ای است که برخی از افراد خواستار آن هستند و در پی پذیرش حضانت کودک هستند.
گذشته از آن برخی افرادی که امکان بچه‌دار شدن ندارند یا حتی خودشان فرزندی دارند نیز می‌توانند کودک را به عنوان فرزندخوانده بپذیرند، بر طبق قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست این امکان برای زنان مجرد بالای سی سال نیز فراهم است.
در این مقاله از دفتر اسناد رسمی ۶۶۲ تهران ضوابط و شرایط فرزند خواندگی را بررسی می‌کنیم و مدارک و مراحل لازم برای ثبت چنین درخواستی را بر خواهیم شمرد.
شرایط فرزندخواندگی چیست ؟
بر طبق قانون همسرانی که بیش از پنج سال از تاریخ ازدواجشان گذشته باشد و صاحب فرزند نشده‌اند، زوجهایی که صاحب فرزند شده‌اند اما باز هم تمایل دارند فرزندی را به سرپرستی بپذیرند و نیز دختران مجردی که دست‌کم سی سال سن داشته باشند.
در میان این سه دسته اولویت وجود دارد، اولویت اول واگذاری حضانت با زوجهایی است که نتوانسته‌اند صاحب فرزند شوند ولی شرایط فرزند خواندگی در مورد انها صدق می‌کند و پس از آن اولویت دوم با زنان مجرد است و در نهایت زوجهایی که خودشان صاحب فرزند هستند.
مراحل و شرایط فرزند خواندگی
هر شخصی که برای حضانت و سرپرستی کودکان بی‌سرپرست یا بدسرپرست اقدام می‌کند باید واجد شرایطی باشد، این شرایط عبارتند از:
- سلامت جسمانی و روانی لازم برای نگهداری و سرپرستی بچه
- اعتقاد به ادیانی که بر طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران پذیرفته است (اسلام، مسحیت، کلیمی و زرتشتی)
- عدم ابتلا به بیماری‌های دشوار یا واگیردار
- محجور بودن (بر طبق قانون سه دسته افراد صغیر، مجانین و اشخاص غیر رشید محجور محسوب می‌شوند)
- داشتن صلاحیت اخلاقی
- نداشتن سوء سابقه و عدم محکومیت جزایی موثر
- نداشتن اعتیاد و وابستگی به مواد مخدر، مواد روان‌گردان و الکل
- تمکن مالی مناسب
- تملیک و یا تعهد تملیک بخشی از اموال به نفع کودک
اگر درباره‌ی قرارداد خصوصی به اطلاعات بیشتری نیاز دارید، این مطلب را بخوانید.
مراحل ثبت نام
قطعا اعلام ثبت درخواست سرپرستی شامل مراحلی است و بدون طی کردن این مراحل امکان‌پذیر نخواهد بود، این مراحل عبارتند از :
- در مرحله اول لازم است زوج یا فرد متقاضی در خواست خود را به انضمام مدارک مورد نیاز و در سامانه بهزیستی به نشانی http://adoption.behzisti.net وارد کنند؛
مدارک لازم جهت دریافت حضانت کودک بر طبق شرایط فرزند خواندگی بدین ترتیب است :
- تصویر صفحه اول و دوم شناسنامه زوج
- تصویر سند ازدواج
- گواهی پزشکی قانونی مبنی بر عقیم بودن زن یا شوهر
- گواهی عدم امکان بارداری از پزشک متخصص
- گواهی سلامت جسم و روان از پزشکی قانونی برای زن و مرد
- گواهی سلامت از پزشک جهت عدم ابتلا به بیماری‌های واگیردار و صعب العلاج
- ارائه حکم سرپرستی آزمایشی از مراجع قضایی
- گواهی تمکن مالی اعم از فیش حقوقی، فتوکپی سند منزل مسکونی، ماشین و…
- گواهی برگ عدم سوء پیشینه کیفری زن و شوهر
- گواهی عدم اعتیاد
برای اطلاعات بیشتر؛ وکالت سرپرستی فرزند را مطالعه کنید.
همچنین لازم است زوج متقاضی علاوه بر ارائه مدارک لازم، در جلسات مشاوره پیش از فرزندپروری و کمیته فرزند خواندگی از جمله موارد بسیار مهمی است که زوج یا فرد متقاضی باید در آن شرکت جویند و نتیجه‌ی این جلسات در پرونده‌شان لحاظ شود.
- پس از دریافت تائید ابتدایی، مصاحبه و بازدید مددکاری اولیه صورت می‌پذیرد و لازم است خانواده تا پیدا شدن کودک واجد شرایط منتظر باشند؛
- در مرحله سوم و پس از پیدا شدن کودک واجد شرایط، لازم است گواهی تائیدیه او از یک روان‌شناس مورد تائید سازمان بهزیستی و نیز گواهی عدم اعتیاد و سوء پیشینه او صادر شود؛
- در مرحله‌ی چهارم، بین زوج یا فرد متقاضی و کودک، ملاقاتی ترتیب داده می‌شود تا پذیرش آنان بررسی شود؛
- در صورتی که پذیرش سرپرستی فرزند برای متقاضیان قطعی شود، قاضی یک حکم موقت را برای دوره‌ی ۶ ماه صادر کرده و پس از تائید کارشناسان سازمان بهزیستی کشور این حکم قطعیت خواهد یافت.
اگر علاقمند به این مقاله بودید می‌توانید بقیه مقالات را از صفحه‌ی وکالت طلاق دنبال کنید.
شرایط فرزند خواندگی برای دختر مجرد
برای زنان مجرد بالای سی سال نیز امکان درخواست پذیرش فرزند وجود دارد، اما بر طبق قانون تنها سرپرستی کودک دختر در این شرایط واگذار می‌شود و لازم است از تمکن مالی مناسب برخوردار باشد. این واگذاری نیز شرایطی را شامل می‌شود :
- خود فرد صاحب فرزند نباشد، مگر در مورد اقدام برای فرزند خواندگی خواهران و برادران یا برادرزاده‌‌ها یا خواهرزاده‌‌ها یا نوه‌‌ها؛
- استطاعت مالی مناسب و منزل مسکونی مستقل، اعم از ملکی یا استیجاری؛
- در صورتی که فرد متقاضی در منزل پدری و یا با خانواده زندگی می‌کند، به شرطی که خانواده رضایت داشته باشند و شرایط منزل نیز برای نگهداری و مراقبت از کودک مساعد باشد نیز امکان واگذاری سرپرستی وجود دارد.
شرایط فرزند خواندگی برای مردان مجرد
بر طبق قانون امکان واگذاری حضانت و سرپرستی کودک به مرد مجرد وجود ندارد.
زمان انتظار فرزند خواندگی
طبق گفته‌ی رئیس سازمان بهزیستی کشور در خصوص هر نوزادی که در شیر خوارگاه یا هر کودکی که در پرورشگاه پذیرفته و جانمایی می‌شود، امکان واگذاری وجود ندارد و درصد کمی از این کودکان مطابق با شرایط فرزند خواندگی توسط خانواده‌ها پذیرفته می‌شوند. به همین خاطر، ضوابط و شرایط فرزند خواندگی شامل مراحل متعددی از جمله دریافت حکم قضائی، آزمایش‌های دشوار و پیچیده و غربالگری است. انجام هر یک از این مراحل زمان خاص خود را می‌طلبد اما در مجموع در حدود چندماه و در برخی موارد در حدود ۲ ماه زمان می‌برد و در طی این مدت زمان زوج متقاضی باید منتظر باشند.
اگر علاقمند بودید مقاله وکالت سرپرستی فرزند را بخوانید.
هزینه فرزند خواندگی
اگرچه ثبت درخواست از طریق سامانه مربوطه رایگان بوده اما تهیه برخی مدارک لازم و انجام امور مالی مربوطه مانند تملیک مال، خرید بیمه تکمیلی و تامین هزینه‌های کودک نیازمند برآورد است.
فرزند خواندگی در صورت بالا بودن سن
اولین اولویت برای اعطای حضانت و فرزند خواندگی زوجهایی هستند که امکان باروری ندارند و تا زمانی از این دسته افراد متقاضی سرپرستی کودک باشند، سازمان بهزیستی به اولویت دوم یعنی زنان مجرد بالای سی سال نمی‌پردازد.
بازه‌ی سنی قابل قبول برای زوج‌های متقاضی، سی سالگی است. یعنی در صورتی که لااقل یکی از زوجین سی سال یا بالاتر داشته باشد و همچنین زوجهایی که پنجاه سال یا بیشتر سن داشته باشند در اولویت قرار نمی‌گیرند و واجد شرایط فرزند خواندگی نیستند.
از سوی دیگر متقاضیان بیشتر خواستار پذیرش سرپرستی نوزادان و کودکان زیر دو سال و در سلامت کامل، هستند این در حالی است که کودکان بزرگتر و حتی بیمار نیز نیازمند مراقبت هستند و کانون خانواده می‌تواند برای آنها نیز امیدبخش و سازنده باشد.
اگر علاقمند بودید مقاله وکالت محضری چیست را بخوانید.
جمع‌بندی
در مجموع پذیرش فرزندخوانده از جمله امور پسندیده‌است که سبب می‌شود برای کودکانی که به دلیل فوت یا ابتلا به اعتیاد والدین و یا زندانی بودنشان در پرورشگاه یا شیر خوارگاه ها همچون شیرخوارگاه آمنه نگهداری می‌شوند. در این مورد شرایط فرزند خواندگی باید مورد توجه متقاضیان قرار بگیرد. از جمله مهمترین این شرایط سلامت روان و جسم و تمکن مالی مناسب است. در صورتی که زوجین قصد پذیرش فرزند داشته باشند باید درخواست از جانب هر دو نفر ارسال شود.
سوالات متداول
- چه افرادی واجد شرایط درخواست برای سرپرستی کودکان بی‌سرپرست یا بدسرپرست هستند ؟
سه دسته از افراد می‌توانند با توجه به شرایط فرزند خواندگی نسبت به دریافت حضانت فرزند خوآنده اقدام کنند، اول زوجهایی که امکان بچه‌دار شدن ندارند؛ دوم دختران و زنان مجرد و سوم خانواده‌هایی که پیش از این خودشان صاحب فرزند شده‌اند.
- اولین مرحله برای ثبت‌نام فرزند خواندگی چیست ؟
متقاضیان می‌توانند با مراجعه به سایت http://adoption.behzisti.net نسبت ثبت‌نام پذیرش سرپرستی اقدام کنند و در صورت تائید و احراز شرایط به مراحل بعدی راه خواهند یافت.
- آیا افراد مجرد نیز می‌توانند با توجه به شرایط فرزند خواندگی اقدام کنند ؟
بر طبق قانون جدید امکان واگذاری حضانت به زنان مجرد بالای سی سال وجود دارد اما در مورد مردان مجرد این امر امکان‌پذیر نیست.
