در کنار اکثریت مسلمان در کشور ایران اقلیتهای غیرمسلمان نیز حضور دارند این اقلیت ها نیز برخوردار از تمامی حقوق اکثریت میباشند حقوق اقلیت ها مورد عنایت حکومت ها است در جمهوری اسلامی ایران نیز اقلیت های مذهبی و همچنین اقلیت های دینی که دارای ادیان توحیدی هستند به رسمیت شناخته شده اند و در خصوص احوال شخصیه (ازدواج، طلاق، ارث و وصیت) تابع مذهب و دین خود میباشند لذا تنظیم سند وصیت اقلیتهای دینی و اتباع خارجی در دفاتر اسناد رسمی بلامانع است.
اقلیت های دینی به شرح ذیل بخشی از جامعه کشور ما را تشکیل می دهند به تبع دارای تمام حقوق و تکالیف همزمان با سایر هموطنان هستند مسئله رعایت حقوق اقلیتها و عدم تبعیض نسبت به آنها از جمله اموری است که مورد توجه تمام جوامع انسانی و حقوقی قرار گرفته چرا که داشتن عقیده و مذهب از حقوق مسلم هر فردی است که در اعلامیه جهانی حقوق بشر نیز مورد تاکید قرار گرفته است با عنایت به تاکید نهادهای بین المللی بر رعایت حقوق اقلیتها که ما نیز به اجرای آن متعهد هستیم اقلیتهای دینی که بر اساس قانون اساسی ایران به رسمیت شناخته شدهاند، بر اساس مذهب خود میتوانند اقدام به تنظیم وصیتنامه نمایند.
ماده پنج قانون مدنی:
«کلیه سکنه ایران اعم از اتباع داخله و خارجه مطیع قوانین ایران خواهند بود مگر در مواردی که قانون استثنا کرده باشد.»
یکی از استثنائاتی که در این ماده از آن یاد شده در تاریخ ۳۱/۰۴/۱۳۱۲ طی ماده واحده ای تبلور یافته است، این ماده واحده اجازه رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیر شیعه معروف می باشد، به شرح زیر است:
- در مسائل مربوط به نکاح و طلاق، عادات و قواعد مسلمه متداوله در مذهبی که شوهر پیرو آن است.
- در مسائل مربوط به ارث و وصیت، عادات و قواعد مسلّمه و متداوله در مذهب متوفی.
- در مسائل مربوط به فرزند خواندگی، عادات و قواعد مسلّمه متداوله در مذهبی که پدر خوانده، یا مادر خوانده پیرو آن است.
با استناد به بند دوم استثنائات ذکر شده، اقلیت های دینی که بر اساس قانون اساسی ایران به رسمیت شناخته شده اند، بر اساس مذهب خود میتوانند اقدام به تنظیم وصیتنامه نمایند.
همچنین در مورد اتباع خارجه نیز ماده ۷ قانون مدنی مقرر می دارد: « اتباع خارجه مقیم در خاک ایران از حیث مسائل مربوط به احوال شخصیه و اهلیت خود و همچنین از حیث حقوق ارثیه در حدود معاهدات مطیع قوانین و مقررات دولت متبوع خود خواهند بود.» بدین ترتیب اتباع خارجه مقیم ایران نیز براساس قوانین دولت متبوعه خود میتوانند وصیت نامه تنظیم کنند.
قانون اساسی جمهوری اسلامی اینگونه از اقلیتهای مذهبی به رسمیت شناخته شده یاد میکند:
- ایرانیان زرتشتی، کلیمی، مندائی-صابئی، مسیحی اعم ازآشوریان ایران وارمنیان ایران تنها اقلیتهای دینی شناخته میشوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی بر طبق آیین خود عمل میکنند.
- اقلیتهای مذهبی اعم از اهل سنت، یعنی حنفی، شافعی، مالکی، حنبلی و نیز، شیعه زیدی، دارای احترام کامل میباشند و پیروان این مذاهب در انجام مراسم مذهبی، طبق فقه خودشان آزادند و در تعلیم و تربیت دینی و احوال شخصیه (ازدواج، طلاق، ارث و وصیت) و دعاوی مربوط به آن در دادگاهها رسمیت دارند و در هر منطقهای که پیروان هر یک از این مذاهب اکثریت داشته باشند، مقررات محلی در حدود اختیارات شوراها بر طبق آن مذهب خواهد بود، با حفظ حقوق یروان سایر مذاهب.
قانون اجازه رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیر شیعه در محاکم مصوب مرداد ماه ۱۳۱۲:
ماده واحده – نسبت به احوال شخصیه و حقوق ارثیه و وصیت ایرانیان غیر شیعه که مذهب آنان به رسمیت شناخته شده محاکم باید قواعد و عادات مسلمه متداوله در مذهب آنان را جز در مواردی که مقررات قانون راجع به انتظامات عمومی باشد به طریق ذیل رعایت نمایند:
- در مسائل مربوط به نکاح و طلاق عادات و قواعد مسلمه متداوله در مذهبی که شوهر پیرو آن است.
- در مسائل مربوط به ارث و وصیت عادات و قواعد مسلمه متداوله در مذهب متوفی.
- در مسائل مربوط به فرزند خواندگی عادات و قواعد مسلمه متداوله در مذهبی که پدر خوانده یا مادر خوانده پیرو آن است.