مالیات بر ارث یک نوع مالیات است که بر اموال و دارایی‌هایی که به ارث رسیده‌اند، اعمال می‌شود. هدف اصلی این مالیات افزایش درآمد دولت و تسهیل توزیع عادلانه ثروت در جامعه است. در بسیاری از کشورها، مالیات بر ارث به عنوان یک منبع مهم درآمد دولت مطرح است.
معمولاً میزان مالیات بر ارث بر اساس ارزش خالص دارایی‌های به ارث رسیده و نسبت به نسبت‌های فرد متوفی متفاوت است. بسیاری از کشورها قوانین مشخصی برای معافیت از مالیات برخی از اموال، مانند مسکن یا دارایی‌های کشاورزی، در نظر گرفته اند تا اثرات منفی احتمالی بر اقتصاد و اجتماع را کاهش دهند. همچنین، بعضی از کشورها ممکن است حداکثر مقدار معافیت یا حداقل مقدار مالیات را تعیین کنند.
برای مالیات صلح عمری سندی در دفتر اسناد رسمی ۶۶۲ تهران تنظیم می گردد که بسیار کارآمد و کاربردی است و به آن سند صلح عمری می گویند. برای اطلاع بیشتر کلیک نمایید.
مالیات بر ارث به چه مواردی تعلق می‌گیرد؟
پوشش هزینه‌ها در مالیات بر ارث، به کلیه هزینه‌ها و بدهی‌های ارثی اشاره دارد که به دنبال فوت یا انتقال دارایی از یک فرد به فرد دیگر ایجاد می‌شوند. این هزینه‌ها ممکن است شامل مواردی همچون مالیات بر ارث، هزینه‌های مرتبط با انتقال دارایی (مثل هزینه‌های حقوقی و مشاوره)، بدهی‌ها، مالیات‌های مرتبط با اموال، و هزینه‌های دیگر مربوط به انتقال و به ارث گرفته شدن دارایی‌ها باشد.
در برخی حالات، افراد ممکن است به دنبال کاهش این هزینه ها با استفاده از مشاوره‌های مالی و حقوقی باشند تا اموال خود را بهینه‌تر به ارث ببرند و مالیات‌ها و هزینه‌های دیگر مرتبط با این انتقال را کاهش دهند. توجه به قوانین مالیات بر ارث و موارد مشابه در هر کشور می‌تواند به فرد کمک کند تا برنامه‌ریزی مناسبی برای انتقال دارایی‌ها به نسل‌های بعدی ایجاد کند..
توسعه قوانین مالیات به گونه‌ای است که علاوه بر جلوگیری از تجمع غیرعادلانه ثروت در یک خانواده، امکان ایجاد تعادل در توزیع ثروت در جامعه نیز مدنظر است. این مالیات ممکن است به عنوان یکی از ابزارهای سیاست‌گذاری مالی برای تحقق اهداف اقتصادی و اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد.
باید به این نکته توجه داشت که تعیین ارث صورت نمی‌گیرد مگر پس از تسویه بدهی‌های متوفی از جمله مهریه، وام، مالیات و ….
لذا پس از کسر بدهی‌های متوفی در گواهی انحصار وراثت، سهم الإرث هر یک از وراث معین شده و درج خواهد شد.
مواردی همچون تاریخ فوت، دارایی‌های متعلق به متوفی و نسبتی که وراث با متوفی دارند در نحوه محآسبه مالیات بر ارث تاثیر خواهند گذاشت. به طور کلی کلی وراث در سه دسته قرار می‌گیرند:
- وراث طبقه اول : پدر، مادر، زن، شوهر، فرزند، فرزند فرزند
- وراث طبقه دوم : اجداد، برادر، خواهر، فرزند آنها
- وراث طبقه سوم : عمو، عمه، دایی، خاله، فرزند آنها
انواع مالیات بر ارث
مالیات بر دارایی‌های مختلفی تعلق می‌گیرد. این اموال شامل ملک از جمله خانه، ویلا، زمین، ملک تجاری، خودرو و انواع وسایل نقلیه، سهام، سپرده بانکی و … تعلق می‌گیرد. اینکه حائز اهمیت است که تاریخ فوت متوفی تعیین کننده میزان مالیات بر ارث است.
یکی از موارد حقوقی که برای زنان در نظر گرفته شده است نحله است، برای کسب اطلاعات بیشتر که نحله چیست ، مطالعه بفرمائید.
مالیات بر ارث ملک
در کمیسیون املاک سازمان امور مالیات، میزان مالیات را در مورد خانه یا ملکی که به نام فرد متوفی معین و ارزش‌گذاری می‌کند، این مورد را مالیات بر ارث خانه نیز می‌گویند. میزان مالیات برای وارثان در سطوح مختلف متفاوت ست. وارثان سطح یا طبقه اول لازم است ۷ و نیم درصد مالیات موبوط به این ملک را بپردازند.
میزان مالیات ارثی که به خانه کلنگی تعلق می‌گیرد، زیر مجموعه مالیات بر ملک محسوب می‌شود، اما قواعدش قدری متفاوت است. این نوع مالیات تنها بر حسب ارزش زمین ملک محاسبه خواهد و اداره مالیات درخواستی نسبت به مالیات بنا یا ساختمان نخواهد داشت.
حق طلاق چگونه واگذار می شود؟ اگر می خواهید درباره حق طلاق به زن بدانید کلیک نمایید.
مالیات بر ارث خودرو
برای وارثان سطح اول لازم است که به میزان ۲ درصد از ارزش خودرو متوفی را به عنوان مالیات ارث پرداخت کنند. میزان مالیات برای وارثان سطوح بعدی ۲ تا ۴ برابر دسته‌ی اول است.
مالیات بر ارث سهام سهم الشرکه و حق تقدم داخل بورس
سهام فرد از دیگر مواردی است که طبق قوانین مالیات آنحصار وراثت، پس از فوت شدن مالیات به آن تعلق می‌گیرد. میزان مالیات مربوط به این نوع دارایی‌ها پس از بررسی نوع سهام تعیین می‌گردد. وارثان با توجه به طبقه‌ای که در آن قرار می‌گیرند باید میزان مختلفی پرداخت مالیات را انجام دهند. از دیگر عواملی که باعث تفاوت میزان مالیات می‌شود، بورسی یا غیر بورسی بودن سهام متوفی است.
مالیات بر ارث سپرده بانکی، اوراق مشارکت و سود سهام
اگر فرد متوفی حساب سپرده بانکی داشته باشد که به احتمال زیاد این طور هست، موجودی این حساب نیز مشمول این نوع مالیات خواهد بود و برای وارثان طبقه اول میزان آن برابر ۳ درصد تعیین می‌شود. همچون موارد قبلی میزان مالیاتی که به ارث وارد می‌شود، برای وارثان طبقات دیگر ۲ تا ۴ برابر بیشتر، ارزش‌گذاری و معین می‌گردد. در ضمن سود اوراق مشارکت و سهام متعلق به فرد متوفی نیز مشمول قانون ۳ درصد مالیات برای وارثان طبقه اول خواهد بود.
مالیات بر ارث سهام، سهم الشرکات و حق تقدم خارج از بورس
مالیات ارث به سهام بازارهای داخلی و خارجی نیز تعلق می‌گیرد. بر طبق قانون مالیات، درصدی از ارزش سهام فروخته شده از وراث کسر می‌شود. میزان مالیات برای انتقالات سهام موحود در شرکت‌هایی که عضو بورس نیستند ۴ درصد تعیین شده است.
مالیات بر ارث چگونه محاسبه می‌شود ؟
آنچه بیشترین تاثیر را در محاسبه مالیات بر ارث ملک دارد. تاریخ فوت متوفی است مضاف بر این طبقه وراث و نزدیکی آنها به توفی نیز در محاسبه تاثیر دارد.
نحوه‌ی محاسبه مالیات بر ارث نسبت به اینکه فرد متوفی پیش از سال ۹۵ وفات یافته باشد یا پس از آن متفاوت است. قانون جدید مالیات در سال ۹۵ تصویب شد و در صورتی که تاریخ فوت متوفی پیش از سال ۹۵ باشد، میزان مالیات طبق قانون قدیم محاسبه خواهد شد و اگر تاریخ فوت پس از سال ۹۵ باشد برطبق قانون جدید.
میزان مالیات وارد بر ارث در مورد ملک تجاری و اداری، بیشتر از ملک مسکونی است؛ چرا که ارزش‌گذاری روی ملک اداری و تجاری، بر طبق قیمت واقعی آنها در تاریخ روز صورت می‌پذیرد. در قانون قدیم نرخ مالیات برای تمامی دارایی از هر نوع یکسان بود اما بر طبق قانون جدید میزان مالیات مربوط به ارث برای هر نوع از اموال مانند ملک مسکونی، مغازه، خودرو، حساب بانکی متفاوت است.
جدول مالیات بر ارث بر طبق قانون سال ۹۵ به شرح زیر است :
| نوع اموال و دارایی ها | نرخ مالیات بر ارث برای ورثه طبقه اول | نرخ مالیات بر ارث برای ورثه طبقه دوم |
| سپرده های بانکی | ۳% | ۶% |
| سپرده موسسات مالی و اعتباری | ۱۰% | ۲۰% |
| ملک مسکونی | ۷.۵% | ۱۵% |
| مغازه (سرقفلی) و املاک تجاری | ۳% | ۶% |
| اجناس و دارایی موجود در مغازه | ۱۰% | ۲۰% |
| املاک اداری | ۳% | ۶% |
| خودرو | ۲% | ۴% |
| سهام بورسی | ۰.۷۵% | ۱.۵% |
| سهام غیربورسی و سهم الشرکه | ۶% | ۱۲% |
| باغ، ملک زراعی، اراضی بایر و … | ۷.۵% | ۱۵% |
| اوراق مشارکت | ۳% | ۶% |
| حق امتیاز | ۱۰% | ۲۰% |
| صندوق امانات | ۱۰% | ۲۰% |
| سایر دارایی و اموال | ۱۰% | ۲۰% |
اظهارنامه مالیات بر ارث
بر اساس قانون بر عهده وراث است که شرح فهرست‌واری از دارایی‌ها و ماترک متوفی را طی فرمی که اظهارنامه مآلیآت برارث اطلاق می شود به سازمان امور مالیاتی ارائه کنند. بدهی‌های متوفی و ارزش کلیه اموال و دارایی‌های متوفی در تاریخ فوت، باید در این لیست اعلام شود.
بر طبق قانون جدید چنانچه وراث تا مهلت معین اظهارنامه خود را ارائه ندهند، به صورت رسمی جریمه‌ای سهم برای آنها تعیین نمی‌شوند. اما هزینه‌های کفن و دفن و همچنین بدهی‌های متوفی معاف از مالیات نخواهد بود.
چنانچه فرد در سال ۱۳۹۴ یا پیش از آن فوت شده باشد، تاخیر ۶ ماهه یا بیشتر در ارائه اظهارنامه، جریمه‌ای معادل ۱۰٪ مالیات منطقه را شامل خواهد شد.
صلح عمری و مالیات بر ارث
طبق قانون صلح عمری عقدی که به‌موجب آن، شخصی حق استفاده از ملکش را برای مدت عمر خود یا عمر منتفع یا عمر شخصی دیگر منتقل می‌کند؛ بنابراین مفهوم ارث تنها زمانی محقق می‌شود که شخص فوت کند و از خود ماترک برای ورثه باقی بگذارد.
صلح عمری به قراردادی اطلاق می‌شود که فردی در زمان حیات خود تصمیم می‌گیرد حق استفاده از ملک، مال یا منافع خود را تا زمان حیات برای خود نگه داشته و اعلام می‌دارد که پس از مرگش به شخص دیگری واگذار گردد. از آنجا که این تصمیم را در زمان حیات خود اتخاذ نموده معادل آن است که در زمان حیات خود این مال را بخشیده است، فلذا مالیات ارث به اموالی که توسط فرد در زمان حیاتش منتقل می‌شود تعلق نمی‌گیرد.
سوالات پرتکرار
- پروسه‌ی تعیین مالیات بر ارث چقدر طول می‌کشد ؟
به طور کلی از آنجایی که طی کردن این پروسه به عوامل مختلفی بستگی دارد، نمی‌توان زمان مشخصی برای آن تعیین کرد. ممکن است بسته به توافق بین وراث و مدت زمانی که امور اداری لازم دارند، بین چند ماه تا چند سال به درازا بکشد.
- نحوه محاسبه مالیات بر ارث ۱۴۰۲چگونه است ؟
محاسبه مالیات بر ارث ۱۴۰۲ بر طبق قانون ۱۳۹۵ محاسبه خواهد شد، برای مثال بر طبق این قانون، مالیات املاک مسکونی برای وارثان طبقه اول برابر ۷.۵ درصد و برای وراث طبقه دوم و چهارم به ترتیب برابر ۱۵% و ۳۰% لحاظ خواهد شد، در مورد مالیات وارد بر ارث املاک تجاری و اداری نیز این قانون صادق خواهد بود.
