در این مقاله از اسناد رسمی ۶۶۲ بر آن هستیم تا در مورد قرار داد یا عقد جٌعاله و شرایط و ضوابط آن صحبت کنیم و در پی بسط این پرسش هستیم که مفهوم قرارداد جعاله چیست . جعاله در لغت به معنای اجرت و دستمزد تعبیر میشود. آنطور که در اسناد و عقود مدنی کشور مطرح شده، جعاله شکلی از قرارداد است که در آن یکی از طرفین پذیرفته و متعهد میشود تا در صورتی که کاری که مقرر داشته انجام شود به آن کس که کار را به انجام رسانده، دستمزد، اجرت یا جعل آن را پرداخت کند.
برای مثال اگر کسی چیزی را گم کرده باشد، مثل یک قطعه طلا با انعقاد یک قرارداد جعاله، خودش را ملزم می‌کند که در صورت پیدا شدن آن قطعه گمشده به یابنده، وجهی مشخص، برای مثال مبلغ ۵۰۰ هزار تومان را پرداخت کند. بر طبق چنین قراردادی شخصی که جسم مفقود شده را بیابد و به نزد صاحبش بازگرداند، یا به عبارت حقوقی، به جعاله دهنده باز پس دهد مستحق دریافت مبلغ مذکور است و جعاله دهنده بر طبق قانون موظف است حق جعاله گیرنده را برآورده کند.
چنین قراردادی ارکان و شرایط خاص خود را دارد که دانستن آنها طرفین را از آسییب‌ها و ضررهای احتمالی محفوظ می‌دارد. در ادامه توضیح می‌دهیم نکات مهم تنظیم قرارداد جعاله چیست .
ارکان قرارداد جعاله چیست ؟
پیش از آنکه بدانیم نکات قرارداد جعاله چیست باید بدانیم، قرارداد جعاله ارکانی دارد و مطابق قانون ۵۶۲ قانون مدنی ایران ار کان عقد جعاله شامل موارد زیر است:
جاعل (آنکه به پرداخت اجرت متعهد است): فردی که متعهد شده آن زمان که کار مورد نظرش انجام شده، مبلغی را به انجام دهنده پرداخت کند، در برخی موارد از جاعل با عنوان کارفرما یاد میشود؛
عامل: که در لغت به معنای عمل کننده است، گاهی با عنوان پیمان‌کار یا معجول‌له نیز از آن یاد میشود، کسی که انجام کار را بر عهده گرفته و پس از انجام مستحق دریافت اجرت میشود؛
جعل : منظور همان اجرت، عوض یا دستمزدی است که در صورت انجام کار به عامل پرداخت میشود. از جعل با عنوان مال‌العجاله نیز یاد میشود.
حال می‌دانیم بر طبق عقد جعاله، جاعل موظف است، جعل یا مال‌العجاله معلوم را به عامل بپردازد.
صفحات مفید : نمونه قرارداد خصوصی
انواع قرارداد جعاله چیست ؟
به طور کلی قرارداد جعاله بر دوقسم یا دو نوع است :
نوع اول را جعاله خاص گویند، در این نوع قرارداد فرد جاعل، عامل قرارداد را معین می‌کند یا به عبارت دیگر از فرد یا افرادی مشخص برای انجام کار درخواست می‌کند. برای نمونه ممکن است، پدر یا مادری کاری را از فرزندان خود بخواهند و متعهد شوند که در ازای آن مثلا مبلغی را به آنها پرداخت کنند.
نوع دوم را جعاله عام می‌نامند، که در این قسم قرارداد برای فرد جاعل مهم نیست که کار را چه کسی انجام دهد؛ مهم این است که آنچه درخواست کرده، صورت پذیرد. بنابراین عامل نامعین است.
آیا می‌دانید شرایط قرارداد جعاله چیست ؟
قطعا این نکته بسیار حائز اهمیت است که بدانید احکام قرارداد جعاله چیست و چه شروطی در تنظیم آن جایز و لازم است.
در ادامه‌ی این مبحث به این مهم می‌پردازیم که مهم‌ترین موارد در قرارداد جعاله چیست، برخی از موارد به قرار زیر است :
- نیازی به تعیین دقیق اجرت نیست: ممکن است جاعل پس از یافتن مال خود حصه مشاعی از مال خود را به عامل واگذارد، یعنی بخشی از مال را به عنوان جعل در اختیار عامل بگذارد؛
- نیازی به تعیین دقیق عامل نیست: ممکن است جاعل انجام کار را به شخص معینی بسپارد، اما در این صورت که جاعل اعلام کند هرکس این درخواست را انجام دهد مستحق دریافت جعل است نیز جایز است و مانعی ندارد؛
- نیازی به تعیین دقیق عمل نیست: ممکن است در قرارداد جعاله، عامل در ازای دریافت جعل بین انجام دوکار مخیر باشد، برای مثال جاعل انتخاب پیدا کردن یک شئ گمشده یا کاشت نهال را به عامل واگذارده باشد؛
- امکان رجوع : قرارداد جعاله مطابق با ماده ۱۸۶ قانون مدنی یک عقد جایز است و تا زمانی که عمل مورد قرارداد به انجام نرسیده امکان فسخ و خروج از قرارداد برای هر دو طرف وجود دارد. تنها در صورتی که عامل در حین انجام کار باشد و جاعل رجوع کند، عامل مستحق دریافت جعل یا اجرت است؛
قانون‌گذار مقرر نموده که اگر کار قابل بخش‌بندی است و عامل در هنگام فسخ، بخشی از کار را به انجام رسانده جاعل موظف است بخشی از مزد عامل را پرداخت نماید. حتی در مواردی که شخص عامل متقاضی فسخ قراداد است، باز هم پرداخت حق‌الزحمه بر عهده جاعل است؛
- مال در نزد عامل امانت است: عامل موظف است مال را به جاعل تحویل دهد، در واقع عامل تنها در صورتی مستحق دریافت اجرت است که مال را به نزد جاعل رد نماید؛
مقالات مفید : حق سرقفلی چیست ؟
دیگر نکات مهم تنظیم قرارداد جعاله چیست ؟
ذکر این نکته اهمیت بسزایی دارد که بی‌توجهی به برخی موارد ابطال و فسخ قرارداد جعاله را در پی دارد، لذا در ادامه نیز با ما همراه باشید تا ببینیم این قبیل نکات عقد قرارداد جعاله چیست ؟
- عامل باید اهلیت داشته باشد، همچنین عاقل و بالغ نبودن جاعل نیز موجب ابطال قرارداد است، بر اساس ماده ۲۱۱ قانون مدنی طرفین باید از اهلیت به معنای عاقل، بالغ و رشید بودن، برخوردار باشند؛
- عقد قرارداد جعاله بر طبق مواردی که نامشروع یا غیرقانونی یا مغایر با عرف عقلایی است، باطل است.
- معین نبودن و عنوان نشدن مزد عامل، ابطال قرارداد را در پی دارد؛
- در صورتی که عملی که انجام آن مورد درخواست جاعل است مجهول و مبهم است، قرارداد باطل محسوب میشود؛
نمونه قرارداد جعاله چیست و به چه ترتیب است؟
قرارداد جعاله در موارد مختلفی و با عناوینی همچون قرارداد جعاله کار، قرارداد وام جعاله یا جعاله بانکی، قرارداد جعاله ملکی، قرارداد جعاله ماشین، قرارداد جعاله وکالت یا جعاله واسطه است.
برای مثال در پاسخ به این سوال که قرارداد جعاله ملکی چیست باید گفت قراردادی است در مورد فروش، خرید، رهن یا تعمیر املاک که طی آن یک نفر درخواستی دارد و شخص دیگر عاملیت این درخواست را در ازای دریافت دستمزد می‌پذیرد، یک نمونه قرارداد جعاله ملکی که در حیطه املاک منعقد می‌گردد به قرار زیر است :
طرف اول قرارداد (جاعل) : خانم / آقای ………………. فرزند آقای ………………………. دارای شناسنامه شماره …………………… صادره از …………… متولد …………
ساکن : ………………………………………………..
طرف دوم قرارداد (عامل) : خانم / آقای ………………… فرزند آقای ………………………. دارای شناسنامه شماره ………………………صادره از ………… متولد ………………… ساکن : ……………………………..
مورد جعاله : رنگ‌آمیزی یک باب ساختمان مسکونی ده طبقه که هر طبقه آن چهار واحد است با راهروها و زیرزمین و پارکینگ؛
(مشخصات فنی آن از حیث عرض و طول و ابعاد دیوارها و سقف‌ها و درب‌ها و پنجره‌ها و دستشویی‌ها و حمام‌ها و سایر سرویس‌ها و درب ورودی و مشخصات فنی رنگ از حیث استاندارد بودن و نام کارخانجات سازنده رنگها و نیز تعیین الوان مختلف مورد مصارف از قبیل کرم، طوسی، سفید و غیره و نیز روغنی یا پلاستیکی بودن رنگ طبق صورت وضعیت امضاء شده طرفین است که نزد هر یک از طرفین موجود و معتبر است).
با قید اینکه ساختمان مذکور احداثی در شش دانگ یک قطعه زمین به مساحت …………… مترمربع دارای پلاک …… فرعی از……… اصلی مزبور و باقیمانده از فرعی و اصلی مرقوم واقع در ………… بخش …………… ثبتی تهران محدوده و مورد ثبت سند مالکیت شماره …… مورخ …/…/…۱۳ صفحه ………… جلد ……… بشماره چاپی …………. صادره به نام و ملکی جاعل می باشد که نزد عامل محرز و مشخص است.
مدت قرارداد: از تاریخ زیر لغایت ……… ماه کامل شمسی
حق الجعاله : اجرت عامل در انجام مورد جعاله مبلغ ……… ریال رایج است که جاعل متعهد گردیده آنرا در پایان مدت مرقوم نقداً به عامل بپردازد.
در موارد دیگری ممکن است یک قرار داد جعاله فروش در نزد مشاور املاک یا فرد دیگری که در نزد جاعل مطمئن است منعقد گردد تا طی آن ملک یا قطعه زمین جاعل توسط عامل فروخته شود و در ازای آن حق‌الزحمه یا جعل دریافت نماید. جعاله فروش نوعی از قرارداد جعاله واسطه است که به خرید و فروش منوط میشود و عامل در بین خریدار و فروشنده واسطه گری می‌کند.
دفتر اسناد رسمی ۶۶۲تهران
دفاتر اسناد رسمی همچون دفتر ۶۶۲تهران، نهادهایی حقوقی و دولتی هستند که به منظور تنظیم ، ثبت و ضبط اسناد وتمام معاملات و تمامی تعاملات و قراردادها بین تمام افراد جامعه ایجاد شده‌اند. فعالیت‌های اصلی دفتر اسناد رسمی ۶۶۲ تهران عبارتند از:
– ثبت اسناد مالکیت مانند خرید و فروش املاک، زمین، مسکن، باغ خودرو و سهام وپیش فروش ساختمان و غیره
– ثبت توافق زوجین در حوزه خانواده اعم ازدواج، حق طلاق، بخشش مهریه، حق تنصیف اموال ، حق خروج از کشور ، کاهش مهریه،حضانت فرزندان سایر توافقات زوجین
عقد قرارداد های خصوصی مانند مشارکت در ساخت، مشارکت در کسب و کار ، کنسرسیوم، وکالت و اجاره و ترهین و وام قرض الحسنه
– ثبت شرکت‌ها، موسسات تجاری و غیر تجاری
– ثبت وقف‌نامه‌ها، وصیت‌نامه‌ها
– امور مربوط به پذیرش اجراییه جهت چک و قراردادهای بانکی
– تنظیم و ثبت سایر اسناد و مدارکی که نیاز به تائیدیه رسمی دارند.
تصدیق و برابر اصل نمودن تمامی مدارک و اسناد مراجعین
– گواهی امضا
دفتر اسناد رسمی ۶۶۲تهران زیر نظر سازمان ثبت اسناد و املاک کشور فعالیت می‌کند و خدمات آنها در تضمین اعتبار و اجرایی بودن معاملات و اسناد حقوقی نقش مهمی ایفا می‌کند. به منظور کسب اطلاعات بیشتر یا دریافت مشاوره در خصوص هر یک از فعالیت‌های بالا می‌توانیم پاسخ‌گوی سوالات هموطنان عزیز باشیم.
نتیجه‌گیری
توجه به نکاتی که در قرارداد جٌعاله از هر نوع آن مطرح است طرفین را از پرداخت خسران محفوظ می‌دارد. مهم است که طرفین بدانند قرارداد جعاله چیست و به شرایط فسخ این نوع قرارداد آگاه باشند تا نتیجه‌ی مطلوب حاصل گردد. هرکدام از طرفین که نسبت به موارد قانونی این نوع قرارداد ناآگاه و بیخبر باشند برای طرف مقابل امکان شکایت قانونی یا حتی تضییع حق را فراهم می‌کند.
سوالات متداول
انواع قرارداد جعاله چیست ؟
قرارداد جعاله به دو نوع خاص و عام تقسیم میشود یعنی اگر جاعل فرد یا افراد خاصی را تعیین نموده باشد، جعاله‌ی خاص و اگر تعیین نکرده باشد جعاله‌ی عام نامیده میشود.
کاربرد قرارداد جعاله چیست ؟
قرار جعاله در موارد گوناگونی همچون ملک، کار، وام، ماشین، وکالت و واسطه منعقد می‌گردد.
چه چیز قرارداد جعاله را باطل می‌کند؟
اهلیت نداشتن طرفین، شرط غیرقانونی یا نامشروع، ابهام جعل و یا مهجول بودن کار، ابطال قرارداد را بدنبال دارد.
